-
1 держаться на штыках
штык ярдәмендә тору, гаскәр көче белән тору -
2 кормиться
-
3 двоежёнство
сике хатын белән тору, ике хатынлы булу -
4 многобрачие
-
5 многоженство
скүп хатынлылык, берничә хатын белән тору -
6 моногамия
ж; книжн.бер хатын (бер ир) белән тору, бер хатынлылык, бер ирлелек -
7 троеженство
сөч хатынлы булу, өч хатын белән тору -
8 блестеть
несов.(чем и без доп.)1) ялтырау, ялтырап (җемелдәп) тору; җемелдәү, җем-җем итү ялкылдау, ялкылдап тору2) перен. аерылып тору ( берәр сыйфат белән) -
9 владеть
несов.1) прям.; перен. ( кем-чем) ия булу, ия булып тору; хуҗа булу, хуҗа булып тору2) кем-чем (управлять) биләү, биләп тору; кулында тоту3) ( чем) эш итү, эш итә белү4) ( чем) йөртә алу, эшләтә алу, хәрәкәт иттерә алу•- владеть собой -
10 держаться
несов.1) ( за кого-что) тотыну, тотынып тору2) перен. ( за что) ябышып яту, ычкындырмау3) эләгеп (тотылып) тору, тору4) ( за что) тотып тору5) тору6) перен. үзен тотудержаться смело, уверенно — [үзеңне] кыю, ышанычлы тоту
7) (чего, за кем-чем) бару8) бирелмәү, бирешмәү, каршы тору9) перен. ( чего) тоту, эш итү; тору10) саклану, дәвам итү11) тору, булу, йөрү12) ( сдерживаться) түзеп тору, тыелып торуон долго держался, стараясь быть спокойным — ул озак тыелып торды, тыныч булырга тырышты
13) страд. от держать 1) - 3)•- душа только держится
- держаться на волоске
- едва держаться на ногах
- с трудом держаться на ногах
- только держись! -
11 пестреть
I несов.1) ( становиться пёстрым) чуарлану, чуар төскә керү2) ( чем от чего) чуарлану, чуарланып тору3) (виднеться - о чём-л. пестром) чуарланып күренү, чуп-чуар булып үсеп утыруII несов.1) күренү, күзгә ташлану, күзгә бәрелеп тору2) перен. ( чем) еш очрау, тулу, тулып яту3) разг. чуп-чуар булу, артык чуар булу, артык чуарланып тору -
12 соприкасаться
несов.1) (с кем-чем и без доп.) (дотрагиваться) [бер- берсенә] тию, орыну, тиеп (орынып) тору; кагылу, кагылып тору2) (с чем и без доп.) [үзара] чиктәш булу, янәшә булу, [барып] тоташу, тоташып тору3) перен. (с чем и без доп.) үзара бәйләнештә булу, арасында бәйләнеш булу, арасында уртаклык булу4) перен. ( с кем-чем) аралашу, катнашу, очрашу, эш итү -
13 трепетать
несов.1) (колебаться, дрожать) селкенү, җилфердәү, җилбердәү, тирбәлү2) ( испытывать сильное волнение) дулкынлану, тетрәп тору, дерелдәү, тетрәү, калтырау, калтырану3) за кого-что и без доп. (тревожиться) калтырау, калтырап тору, борчылу, тынычсызлану4) перед кем-чем, при ком-чем (испытывать страх, ужас) курку, калтырап тору, кот очып тору -
14 навещать
несов.( кого-что) хәл белү, хәл белә тору, хәл белергә килү (килгәләү, килеп йөрү), хәл белергә бару (баргалап тору) -
15 нести
сов.1) ( кого-что) күтәреп бару (килү, кайту, илтү)2) ( кого-что) бик тиз (очыртып) алып бару (килү)3) ( кого-что) куу, куып алып бару (килү)4) перен. (что) (идеи, знания) тарату5) перен. ( что) (влечь за собой) [үзе белән] алып килү, китерү6) безл.; разг. ( чем) ис килү, ис килеп тору, аңку, аңкып тору7) ( что) үтәү, башкару, алып бару8) ( что) күрү9) безл. ( чем) [җил] исү, исеп тору, [җил] килү, килеп торуиз-под пола несёт — идән астыннан [җил] исеп тора
10) ( что) (класть яйца) [йомырка] салу•- высоко гордо нести голову
- куда тебя несёт?
- куда тебя нелёгкая несёт?
- нести ответственность
- нести чепуху
- нести вздор -
16 обойтись
сов.1) ( с кем-чем) мөгаләмә итү, эш итүобойтись (с кем-л.) плохо — ( берәр кеше белән) начар мөгаләмә итү
2) ( во что), разг. төшү3) (без кого-чего, кем-чем), разг. канәгатьләнү, канәгать булу, җитү, җиткерү; …сыз да тору4) үтү, узу• -
17 сковать
сов.1) ( что) (выковать) чүкеп (тапап) ясау2) ( что) (соединить ковкой) чүкеп тоташтыру (беркетү), тапап ялгау3) ( кого-что) (надеть кандалы) [бергә китереп] богаулау, [уртак] богау салу4) перен. ( кого-что) (лишить свободы действий) тоткарлау, ирек бирмәү5) перен. ( что) боз белән каплау6) ( кого-что) воен. тоткарлап тору, тыеп тору -
18 смотреть в могилу
= глядеть в могилу кабер якасында тору; бер аягың белән җирдә, бер аягың белән гүрдә тору -
19 у
I межд.1) (выражает укоризну, угрозу, негодование) һай, әй, уху, бесстыдник! — һай, оятсыз!
2) (выражает испуг, страх) аһ, абауу, как страшно! — абау, нинди куркыныч!
3) (выражает одобрение, восторг, восхищение) ай-яй, ай-һайII предлог; с род. п.у, как хорошо! — ай-яй, нинди әйбәт!
1) (около, возле) янында, буенда, алдында, катында, төбендә2) (при, вместе)...да, белән бергә3) (при указ. обладателя, владельца)...ның4) (при указ. на источник получения чего-л.)...дан5) (при указ. лиц, с участием к-рых что-л. происходит)...ны• -
20 в
предлог; = во1) с вин. п. (на вопрос "куда")...га, эченә2) с вин. п. (при обознач. предмета, в к-рый что-л. заключается, облекается)...га3) с вин. п. (при обознач. занятия, состояния)...га4) с вин. п. (при обознач. предмета, через к-рый совершается действие)...дан5) с вин. п. (на вопрос "когда", "во сколько")...да6) с вин. п. (при обознач., свойства, качества, количественного признака)...лы7) ...лыкка8) (при обознач. способа, характера действия)...га,... булыпсжаться в комок — йомарлану, йомарлам булып йомарлану
9) с вин. п. (при обознач. игры)10) с вин. п. (при указ. на сходство)...га11) с предл. п. (на вопрос "где")...да, эчендә12) с предл. п. (на вопрос "когда")...да13) с предл. п....лы14) с предл. п. (при обознач. предмета, к-рый находится на ком-чём-л.)...дан; белән15) с предл. п. белән...ган16) с предл. п. (при указ. на кратность чисел, величин)•- остаться в дураках
- в случае, если...
См. также в других словарях:
беләүләнү — Беләү төсенә керү, беләү шикелле шома, тигез булып тору … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тору — ф. 1. Берәр урынга баскан хәлдә булу. Билгеле бер торышта булу. Берәр урынга баскан хәлдә нәрсә белән дә булса мәшгуль булу. Берәр рәттә, системада, постта урын алган булу. Чиратлы процедураны үтү комиссия т. 2. Берәр урынны биләү. Берәр пункттан … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өс — (ӨСТЕ) – 1. Нәр. б. өслеге 2. Нәр. б. югарыгы өлеше. с. Югарыгы, өске 3. Сөтнең югарыгы өлешендә җыела торган куе һәм майлы утырмасы 4. Капкач 5. Нәрсәдән дә булса югары урнашкан пространство, ара Идел өстен яңгыратып 6. Нәр. б. тышкы ягы, тышкы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
исәп — I. 1. Бериш нәрсәләрнең гомуми саны, микъдары 2. Билгеле сандагы нәрсәләр арасында, составында булуны белдерә шул и. тән 3. Нәр. б. санын, микъдарын билгеләү нәтиҗәсе минем и. кә караганда. Спорт уеннары нәтиҗәсе 1:0 исәбе белән 4. Норма гектарга … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ян бирү — 1) Кемгә яки нәрсәгә яны белән борылу 2) Ачуланып, үпкәләп, кемгә дә булса ян яки арка белән тору (утыру) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
моногамия — Никахның бары тик бер хатын (ир) белән тору формасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
полигамия — 1. Берьюлы берничә хатын яки ир белән тору; күп ирлелек яки күп хатынлылык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
полигиния — Берьюлы берничә хатын белән тору (никахның шундый төре) ; күп хатынлылык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басу — I. и. Культуралы үсемлекләр үстерелә торган җир мәйданы, иген кыры. Иген кырының аерым бер иген үскән өлеше үлән басуы. БАСУ КАПКАСЫ – Авылдан кырга чыгу юлларында корылган капка, кыр капкасы. II. БАСУ – ф. 1. Аякка калкыну, вертикаль хәлгә килү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яну — 1. Кислород яки башка окисьлаштыргыч матдә белән кызу темпта кушылу, окисьлашу реакциясе 2. Ут тәэсирендә юкка чыгу, һәлак булу. Мич, учак һ. б. ш. ны ягу тур. 3. Яктылык тарату, чәчү лампа яну. Яктыртып тору (кояш, йолдызлар тур.) 4. Авыру яки… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
терәлү — (ТЕРӘТҮ) – 1. (Терәү) 2. Янтайган, берәр якка авышкан хәлдә, тотрыклылыкны берәр ныклы беркетелгән яки массив нәрсәгә сөялеп саклап тору 3. Тиеп, орынып тору 4. Чиктәш булып тору, бик якын булу 5. Төртелеп туктау, киртә комачауга тиеп яки җитеп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге